KÖY ENSTİTÜLERİ VE KIRKLARELİ

İki kitap… (*)

1-‘Suçumuz’ Köy Enstitülü Olmak

Düzmece Bir Davanın Anatomisi – Hamdi İlker

2-Domuz Dolabı

Köy Enstitülerinin Kapanış Öyküsü – Feyzullah AKTAN

Milli Eğitim Bakanı Tevfik İleri, “Bana Komünistlikten mahkûm olan köy enstitülü yaratın” dedi. Orhan Hançerlioğlu İstanbul’da, Köyleri Kalkındırma Derneği’ni kurdu.

Köyleri Kalkındırma Derneği Kırklareli Şubesi

Kurucular (Aslında bu Şube kurulamadı): Numan Bayazıt’ın Feyzullah Aktan’a gönderdiği 8.7.1952 tarihli mektuba göre İlk Müteşebbis Heyet şöyledir: Numan Bayazıt, Kâmil Varlık, Vefik Sözen, Feyzullah Aktan, Hasan Özkan, Hamdi İlker, Ali Abbas Bartan…

Daha sonra Nazif Karaçam ve diğer ajanların eklemeleriyle Niyazi Akıncıoğlu, Şerafettin Akıncıoğlu, Zeynel İlhan, Mustafa İlhan, Recep Ergün, Mustafa Yörükoğlu, Ali Rıza Topçuoğlu TUTUKLU, diğerleri TUTUKSUZ toplam 22 kişi… Ve sonradan eklenenlerle birlikte(haberli, habersiz; tutuklu, tutuksuz) toplam 46 kişi…

R.B.E. (Rus Büyük Elçiliği) Başlıklı Dilekçe…

Başkan: Numan Bayazıt (İmza)

Başkan V. (Ad ve İmza yok)

Sekreter: Nazif Karaçam (İmza)

(Emniyette hazırlanıp, Nazif Karaçam tarafından Koruköy’e Numan Bayazıt’a götürülen bu dilekçe, Mahkeme tutanaklarından başka, hiçbir yere gitmedi. Çünkü gidebileceği bir ADRES yoktu. O yıllarda “Rusya” yok, “Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği” vardı.)

Kuruluş Süreci (1952),Tutuklamalar ve Duruşma (17 Temmuz 1953)…

Çoğunluğu Köy Enstitülü Öğretmen onlarca kişi SANIK, Nazif Karaçam TANIK…

1000 No’lu Ajan Nazif Karaçam,

1001 No’lu Ajan Ali Abbas Bartan,

1002 No’lu Ajan Kâmil Varlık,

999 No’lu Ajan Cemile Göktaş…

Etkili ve Yetkililer:

Kırklareli Emniyet Müdürü: Adnan Çakmak (Mareşal Fevzi Çakmak’ın yeğeni)

Cumhuriyet Savcısı: Hüseyin Tarhan

Yargıçlar: Hıfzı Şişmanoğlu (Başkan), Cemil Tolunay (Üye), Orhan Töre (Üye)

Bazı Sanıklar:

Numan Bayazıt: Köyü Karahalil, Görev Yeri Koruköy

Nazif Karaçam: Köyü Poyralı, Görev Yeri Karamesutlu

Hasan Özkan: Köyü Evrensekiz, Görev Yeri Kumsayık (Lüleburgaz- Ovacık)

Feyzullah Aktan: Köyü Çengelli, Görevi Gazeteci (Lüleburgaz)

Hamdi İlker: Köyü Ceylanköy, Görev Yeri Ağayeri (Babaeski, Sonraları Pehlivanköy)

Ali Abbas Bartan: Köyü Kavaklı, Görev Yeri Sarıcaali

Niyazi Akıncıoğlu: Avukat- Kırklareli

Şerafettin Akıncıoğlu: Köyü Karahalil, İşsiz

Zeynel İlhan: Kırklareli, Açığa alınan Resim Öğretmeni

Mustafa İlhan: Kırklareli, Samsun’da Yedek Subay

Ali Rıza Topçu: Babaeski Cehilli (Çiğdemli), Kırklareli Tekkeşeyhler (Ulukonak)

Recep Ergün: Köyü Dokuzhöyük, Görev Yeri Kapaklı

Safinaz Yılmaz: Köyü Midye, Görev Yeri İnece

Raif Üstün: Köyü Yenice, Görev Yeri Koyva

Başlıca Tanıklar (Şahitler):

İlhan Görkey: Milli Eğitim Müdürü

Vefik Sözen: Kırklareli Ahmet Mithat İlkokulu Başöğretmeni

Ali Coşkun Yanardağoğlu: Gazeteci

Nedim Menekşe: Ahmetbey Köyü Öğretmeni

Gültekin Arda: Lüleburgaz Özdilek Gazetesi sahibi

Selçuk Karaçam: Yapı Kredi Bankası yetkilisi

Berber İbrahim: Cici Berber

İbrahim Özgüç: Lüleburgaz, Öğretmen

Şerif Baykurt: Öğretmen, Araştırmacı, Folklörcü

Enver Yılmaz: Vizeli, Cezaevinde hükümlü

Doğan Ergeneli: Alpullu Şeker Fabrikası

Mehmet Çakır: Lüleburgaz Yeni Trakya Sesi gazetesi sahibi

Mehmet Özkan: Gezici Başöğretmen

Hüseyin Orhan: İlköğretim Müfettişi

SONUÇ:

*Şerafettin Akıncıoğlu 21.11.1953 tarihinde tahliye oldu.

*Hamdi İlker, VEREM hastalığı da dikkate alınarak 13.02.1954 tarihinde Beraat ile tahliye oldu. 20 ay 15 gün Tutuklu kaldı.

*Mustafa Yörükoğlu ile Ali Rıza Topçu 20.07.1954 tarihinde tahliye oldular.

11.12.1954

*Niyazi Akıncıoğlu ile Recep Ergün ve Ali Abbas Bartan (Ajanlığı kabul ettiğinden cezası indirildi) Beraat ederek cezaevinden çıktılar.

*Feyzullah Aktan ile Hasan Özkan “8’er yıl ağır hapse” hüküm giydiler, ancak Yargıtay’ın bozma kararı ile BERAAT ettiler, 2 yıl 7 ay Tutuklu kaldılar.

*Numan Bayazıt, Ankara Askerî Mahkemesi’ne gönderildi.

*Yargıtay’ın 18.8.1955 tarihli BOZMA kararı ile tüm Sanıklar özgürlüklerine kavuştular.

YORUM:

Hamdi İlker kitabında, daha çok KIRKLARELİ HAPİSHANESİ’NDE YAŞADIKLARINI ayrıntılı olarak anlatmış.

Feyzullah Aktan, haksızlıklara karşı SAVAŞIMINI sergilemiş.

Aktan, 173 el yazması sayfa tutan savunmasında, ajanların birbirlerini yalanlayan ifadelerini sergiledi; provokatör Nazif Karaçam’ın kişiliksizliğini belgelerle ortaya koydu; Emniyet Müdürü Çakmak’ı suçladı; Savcı Tarhan’ı eleştirdi. Ödülünü (!) de aldı. Hasan Özkan ile birlikte, Sultanahmet Cezaevi’ne sürgüne gönderildiler.

Tevfik İleri hedefine ulaştı.

DEMOKRAT PARTİ, 27 Ocak 1954 tarihinde 6234 sayılı yasa ile Köy Enstitülerini tümüyle kapattı.

Ne yazık ki, KAPATMA tuzağının kurulduğu yer KIRKLARELİ oldu.

(*) Sabır Kitaplığı

20.12.2022 Rafet Seçkin

rafetseckin@hotmail.com

rafetseckin.com